b opΠολιτιστικός Σύλλογος: Ομάδα ατόμων, οργανωμένη και νομικά αναγνωρισμένη, που επιδιώκει με κοινή δράση να υπηρετήσει και να προωθήσει την ανάπτυξη του πολιτισμού.
Ομιλών κινηματογράφος: Μετεξέλιξη του βωβού κινηματογράφου. Στην ταινία έχει προστεθεί και ήχος (1927).
7η Τέχνη: Άλλη ονομασία για τον κινηματογράφο.
Κινηματοθέατρο: Αίθουσα που λειτουργεί και σαν κινηματογράφος και σαν θέατρο.


Οι φωτογραφίες του κεφαλαίου προέρχονται από το βιβλίο: Τζανακάρης, Β., (2003), Το θέατρο και ο κινηματογράφος εις την «καλλίστην πόλιν των Σερρών», Σέρρες.
Αφίσα στην πόλη των Σερρών
foto23.1: Αρχείο Β. Τζανακάρη (αφίσα σε τοίχο δρόμου των Σερρών που διαφημίζει ταινία που παιζόταν στον κινηματογράφο Διονύσια).

Μετά από μια μικρή ανάπαυλα λόγω της καταστροφής των Σερρών από τους Βουλγάρους το 1913, οι ελληνικοί μορφωτικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, που είχαν συσταθεί κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, άρχισαν να δραστηριοποιούνται. Στην πόλη άρχισε και πάλι να παρατηρείται έντονη πολιτιστική κίνηση με μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις και τις πρώτες κινηματογραφικές προβολές. Φυσικά δεν υπήρχαν χώροι κι έτσι οι εκδηλώσεις αυτές φιλοξενούνταν σε καλοκαιρινά κέντρα διασκέδασης, σε καφενεία, σε τζαμιά ή μεγάλες αίθουσες σχολείων, συλλόγων κ.λ.π. Γρήγορα ο κινηματογράφος εκτόπισε τα θεάματα που μέχρι τότε παρακολουθούσαν οι Σερραίοι όπως ακροβατικά, παλαιστές, Καραγκιόζη, μάγους, διάφορα φακιρικά, αρκουδιάρηδες κ.λ.π.
Στο άσπρο πανί της οθόνης, άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις με ένα φθηνό εισιτήριο έβλεπαν αρχικά στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή άλλων ανθρώπων, στη συνέχεια εικόνες από ξένες χώρες και στο τέλος τις πρώτες μικρής διάρκειας ταινίες με υπόθεση.
Το 1931 εγκαινιάστηκε το κινηματοθέατρο «Κρόνιον», ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα για την πόλη των Σερρών και τον επόμενο χρόνο το «Πάνθεον». Και τα δυο ήταν εφοδιασμένα με σύγχρονα μηχανήματα προβολής για να ικανοποιήσουν τις τρέχουσες ανάγκες του ομιλούντα πλέον κινηματογράφου. Ακόμη διέθεταν μεγάλες θεατρικές σκηνές από τις οποίες παρέλασαν μεγάλοι αθηναϊκοί θίασοι με σπουδαίους καλλιτέχνες. Την ίδια περίοδο λειτούργησαν και πολλοί άλλοι χειμερινοί και θερινοί κινηματογράφοι που έφεραν το κοινό των Σερρών σε επαφή με όλες τις δημιουργίες της 7ης Τέχνης εκείνης της εποχής.
Αυτός ο κινηματογραφικός πυρετός, μοναδικός για την ελληνική επαρχία, διεκόπη και πάλι το 1941, όταν οι Σέρρες για 3η φορά γνώρισαν την βουλγαρική κατοχή και η πολιτιστική δραστηριότητα και πάλι νέκρωσε.