Όπως λέει ό Ζενεβουά (σελ. 63-66) «Η Ελλάς του Καραμανλή ή Δημοκρατία δυσχερής»: «Θα ξαναβλέπω πάντοτε τις πρώτες σκηνές του πολέμου, που μπορώ να πω ότι τις έζησα. Ηταν στα 1913, κατά τον δεύτερο Βαλκανικό πόλεμο. «Ημουν έξιχρόνων. Οι Βούλγαροι μόλις είχαν καταλάβει το Παγγαίο.............Ο πατέρας μου μίλησε: «Πρέπει να πάμε πέρα απ' τον Στρυμόνα. Οι στρατιώτες μας εκεί κάτω κρατούν την περιοχή. Μονάχα έτσι θ' αποφύγουμε την αιχμαλωσία».
Φύγαμε, λοιπόν................
Ένα βουλγαρικό απόσπασμα μας έκοψε το δρόμο. «Αλτ» διέταξε ο αξιωματικός. «Έλεγχος». Είδα τον πατέρα μου ν' ανασκιρτά. Τα μάτια του είχαν διασταυρωθεί με τα μάτια του αρχηγού του αποσπάσματος. Εκείνος εκεί, χωρίς να τον αφήσει με το βλέμμα, έκαμε ένα βήμα προς αυτόν. Ένα αόριστο χαμόγελο γλίστρησε στο πλακουτσωτό πρόσωπο του.
«Πάγωσα ολόκληρος. Το μίσος, η κακία, η ειρωνεία, μια δειλή και θριαμβεύουσα ευχαρίστηση, όλα αυτά υπήρχαν μέσα στα μάτια που παρατηρούσαν τον πατέρα μου».

17.Α.2: Αρχείο Β. Τζανακάρη.

στη Μακεδονία... αυταρχικός,αυθάδης, είχε διατάξει τον πατέρα μου να διαβιβάσει στους κατοίκους του χωριού διαταγές στα βουλγαρικά. Ο πατέρας μου αρνήθηκε κατηγορηματικά: «Εδώ είμαστε σ' έδαφος ελληνικό». Η σύγκρουση ήταν σκληρή, ο χωρισμός τους άγριος, η ανάμνηση αρκετά δριμεία για να ξανανάψει η φωτιά ύστερα από τόσους μήνες.... Αλλά ο άνθρωπος αυτός, ο εχθρός, είχε

διατηρήσει αισθήματα ανθρώπινα. Η ορμή μου τον είχε συγκινήσει Είχε παιδιά.
Το είπε:
«Έχω κι εγώ παιδιά. Μπορείς να ευχαριστήσεις το αγόρι σου».

Απόσπασμα από το βιβλίο: Πραζιουτης, Ι., (1992), Η Ζίχνη δια μέσου των αιώνων, Ζίχνη.

Συζήτηση

—Το κείμενο που διαβάσατε είναι συναισθηματικά πολύ φορτισμένο. Μπορείτε να καταγράψετε τα διαφορετικά και πολλές φορές ανάμεικτα συναισθήματα που ένιωσαν οι ήρωες του κειμένου καθώς επίσης και τις σωματικές αντιδράσεις που προκάλεσαν;
—Η ενσυναίσθηση είναι μια ικανότητα των ανθρώπων να μπορούν να μπαίνουν στην θέση του άλλου και να αισθάνονται στιγμιαία τα συναισθήματά τους. Μπορείτε με βάση τον παραπάνω ορισμό της ενσυναίσθησης να ερμηνεύσετε τη συμπεριφορά του Βούλγαρου αξιωματικού;