Τοπική Ιστορία των Σερρών

α. Το 1722 ο ηγεμόνας της Ουγγροβλαχίας Νικόλαος Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτος εξέδωσε χρυσόβουλλο σύμφωνα με το οποίο χορηγούσε ετήσιο χρηματικό ποσό στη Μητρόπολη Σερρών: «επειδή εις την πολιτείαν των Σερρών ολίγοι πιστοί και ευλαβείς ορθόδοξοι ενυπάρχουσιν εστερημένοι σχολείου και διδασκάλου ...

β. Ο Κων/νος Σγουρός (1858-1911) από την Πεντάπολη Σερρών αποστέλλεται με υποτροφία της Φιλεκπαιδευτικής Μακεδονικής Εταιρίας στη Γερμανία (Μουσική Ακαδημία Κολωνίας) για ανώτερες μουσικές σπουδές.
Με την επιστροφή του...

12.3  Δημήτριος Μαρούλης

«Ο Μαρούλης συνήθιζε να προσφεύγει για βοήθεια σε φιλέλληνες της Ευρώπης και αυτό δεν το θεώρησε ποτέ επαιτεία ούτε υποτέλεια. Και έτσι κάποτε θα τον κατηγορήσουν ότι προσφέρει εκδουλεύσεις στους ξένους για να τους απαντήσει: «.ενόσω δεν ευρίσκω το απαιτούμενονχρήμα εν τω τόπω, ου μόνον εν Γερμανία, Ελβετία, Ολλανδία, οπόθεν πολλαχώς το Έθνος μου πολλάκις ευεργετήθη, θα ζητήσω την αναγκαίαν συνδρομήν, αλλά και αν εκείθεν μου αρνηθώσιν ...

«...από τον πίνακα των χρηματοδοτήσεων απουσίαζαν μεγάλες ελληνικές κοινότητες της περιοχής, όπως το Σουμπάσκιοϊ, Σαρμουσακλή, Δοβίστα, Βεζνίκο, Ροδολίβος, Βιτάστα, Κιούπκιοι, Νιγρίτα, Τσίντσιος, Αηδονοχώρι, επειδή φαίνεται ότι είχαν την δυνατότητα κάλυψης των εκπαιδευτικών δαπανών τους από ίδιους πόρους. Αντίθετα επιχορηγούνταν μικρές κοινότητες ...

«Ο κατά τον 16ο αιώνα ακμάσας διάσημος Τούρκος ιστορικός και γεωγράφος Χατζή- Κάλφας, γράφων περί Σερρών εις τους γεωγραφικούς του πίνακες αναφέρει ότι η πόλις αύτη εκαλείτο «πόλις σοφών». Επίσης ο Γ. Χατζηδάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αποκαλούσε τας Σέρρας «Αθήνας της Μακεδονίας», θέλοντος ούτω να εξάρη την ...

Η πρώτη γραπτή αναφορά, η οποία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχουμε εκπαίδευση στις Σέρρες, είναι για τον ιερέα Παπασυναδινό το 1610, ο οποίος γεννημένος το 1600 στο   ...

Ο ιερομόναχος Γεώργιος (Γαβριήλ) Κούντιος, ο οποίος γεννήθηκε στο Ν. Σούλι (Σουμπάσκιοϊ), γράφει το 1875 ότι τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στο χωριό του από τον δάσκαλο Κωνσταντίνο Ζαγορίτη. Μεταξύ των άλλων μας πληροφορεί και για τις υποχρεώσεις των μαθητών, με σκοπό...

Ο Γάλλος περιηγητής V. Berard, μετά από ταξίδι τριών ετών στη Μακεδονία ανάμεσα στα 1890-1892, κατέληξε με θαυμασμό και απορία για τους Έλληνες αναφέροντας, ότι «.....κάθε χωρίο της Μακεδονίας έχει...

«Στα σχολεία αυτά φοιτούν 1700 μαθητές, αγόρια και κορίτσια. Υπάρχουν τάξεις αρχαρίων και για τα δύο φύλα και ανώτερες τάξεις, οι οποίες μέσα στη χώρα ονομάζονται γυμνάσια. Σ' αυτά τα γυμνάσια είναι που προετοιμάζουν τους δασκάλους και τις δασκάλες του σχολείου, οι οποίοι προορίζονται για τα πολυάριθμα γειτονικά χωριά των Σερρών... επισκεπτόμενος τις τάξεις των αρρένων, παραβρέθηκα στην ερμηνεία μιας ωδής του Ορατίου. Στο γυμνάσιο των θηλέων βρήκα έναν δάσκαλο που παρέδιδε στις νεαρές δεσποινίδες μαθήματα ψυχολογίας... το εργαστήριο της φυσικής είναι πολύ φτωχό. Τουλάχιστον όμως διαθέτει τα κυριότερα κατάλληλα γι' αυτή τη ...

α. Ο Ρωμαιοκαθολικός πάστορας Γκέρχαλ στα 1575 έγραφε σε επιστολή του: «..Πουθενά σε ολόκληρη την Ελλάδα δεν ευδοκιμεί η μελέτη. Δεν υπάρχουν δημόσιες ακαδημίες ή καθηγητές, με εξαίρεση τα κοινά σχολεία, όπου διδάσκονται τα αγόρια ανάγνωση με το Ωρολόγιο, την Οκτώηχο, το Ψαλτήριο και άλλα βιβλία που χρησιμοποιούνται στις ακολουθίες. Ελάχιστοι όμως από τους ιερείς και τους μοναχούς κατανοούν πραγματικά αυτά τα βιβλία ...

β. «..οι μαθηταί καθήμενοι χαμαί επί ψιάθων ανεγίγνωσκον ομού. Ταύτα διηυθύνοντο υπό κληρικών ιδίως...

α) «Ένεκα τούτου, οι φιλόμουσοι και πατριώ-ται πραγματευταί των Σερρών, οι διεξάγοντες το εμπόριον του βάμβακος, μεταξύ Σερρών, Βιέννης και Βαρσοβού, βαρέως φέροντες την οικτράν κατάστασιν των εκπαιδευτηρίων της πατρίδος των, συνελθόντες ...

β.Στον Κώδικα της εκκλησίας του Αγ. Αθανασίου Εμμ. Παπά (1875-1926), σε συμφωνητικό του 1885, πληροφορούμαστε ότι:...

γ) «.......Τον Ιανουάριο του 1883 σε κοινή σύσκεψη της εκκλησιαστικής επιτροπής των διαφόρων αδελφοτήτων, των κοινοτικών αρχόντων και του εσναφίου τσιφτσίδικο, δηλαδή...

13.5: Η συνοικία των Ταξιαρχών στην Αλιστράτη.

Επιστολή του Γεράκη Μάλαμα (ενός πλούσιου Σερραίου εμπόρου) προς τον μαθητή γιο του (που φοιτά στη σχολή της Αλιστράτης)

Σέρραι τη 11η Απριλίου 1844 ...

Υιέ μου Κωστάκη, Εις Αλιστράτιον.
Χθες από τον Παναγιώτη έλαβα το γράμμα σου και εχάρικα διά το της υγείας σας αίσιον και μάλλον διά την ειμέλειαν άχρι διά τα...

13.6: 1897, Ενδεικτικό Ελληνικού Αστικού Σχολείου Μελένικου.

«Η εκπαιδευτική πολιτική της κοινότητας (Μελένικου) εντοπίζεται βασικά στην καθιέρωση της δημόσιας εκπαίδευσης, στη φροντίδα, όπως αναφέρεται στο Σύστημα, «να διατηρώνται δύο παντοτεινά σχολεία, εν δηλ. κοινόν και εν Ελληνικόν» (άρθρ. 20).
Το κοινό σχολείο «χρεωστείνα κάμει τους νέους να γνωρίσουν» ανάγνωση και γραφή, την ορθόδοξη πίστη και τα «χρηστά ήθη» ...

13.8: Διδασκαλείο Σερρών

Ο κανονισμός του Ιεροσπουδαστηρίου (1870) αποτελούνταν από 7 άρθρα εκ των οποίων διασώθηκαν μέρος του τρίτου και τα επόμενα τέσσερα. Σύμφωνα με αυτά η φοίτηση άρχιζε τον Σεπτέμβριο και οι μαθητές είχαν «... απολυτήριον του Δημοτικού σχολείου του χωρίου των, ίνα γνωρίζη τουλάχιστον να ...