Τοπική Ιστορία των Σερρών

16.2 : Ο καπετάν Ζέρβας (Δούκας), Αρχείο Β. Τζανακάρη.

Τα πρώτα ανταρτικά σώματα (1903), με οπλαρχηγούς τον Κρητικό Καπετάν Αντωνάκη και τον Σερραίο Καπετάν Πέο διαλύθηκαν γρήγορα. Το 1904-1905 συγκροτήθηκαν νέα ανταρτικά σώματα με Σερραίους οπλαρχηγούς: τον Σκοτουσσαίο Αθανάσιο Χατζηπανταζή στην περιφέρεια των Σερρών, τον Στέργιο Βλάχβεη στην περιφέρεια Ηρακλείας και Πορροΐων, τον Γεώργιο Γιαγκλή στην περιφέρεια Νιγρίτας-Σοχού, τον Δούκα Δούκα (Καπετάν Ζέρβα) στην περιφέρεια Ζίχνης και Παγγαίου και μαζί μ' αυτούς τον Καπετάν Μητρούση, τον Ανδρέα Μακούλη και τον Παπαπασχάλη (από το Λειβαδοχώρι), τον πρώτο ορθόδοξο ιερέα που θυσιάστηκε ως αρχηγός αντάρτικης ομάδας.
Ο Μητρούσης Γκογκολάκης ήταν ένας από τους σπουδαίους πατριώτες που αναδείχθηκαν κατά τον ιερό αυτό αγώνα. Καταγόταν από το χωριό Χομόνδος (που σήμερα έχει πάρει το όνομά του) και με την εθνική του δράση έγινε ο φόβος των Βούλγαρων Κομιτατζήδων. Μια μέρα του 1907, Βούλγαροι Κομμιτατζήδες εκμεταλλευόμενοι την απουσία του δολοφόνησαν ολόκληρη την οικογένειά του. Ο Μητρούσης συγκρότησε σύντομα δικό του αντάρτικο σώμα και ήρθε στην πόλη των Σερρών με σκοπό να πάρει εκδίκηση. Στις 13 Ιουλίου 1907, ημέρα Παρασκευή, ο Καπετάν Μητρούσης (με τους Αθανάσιο Γιοβάνη, Μιχάλη Ουζούνη, Νικόλαο Παναγιώτου και Θεόδωρο Τουρλεντέ στο πλευρό του) κυνηγώντας με τα παλικάρια του τους Βουλγάρους μπήκε στις Σέρρες και κρύφτηκε στο σπίτι του Παπαθανάση, ιερέα του ναού της αγίας Ευαγγελίστριας στα Κάτω Καμενίκια. Η παραμονή του όμως στην πόλη προδόθηκε στους Τούρκους και αμέσως χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες κύκλωσαν τη συνοικία. Ο Καπετάν Μητρούσης τότε κατέφυγε με τους άνδρες του στο καμπαναριό της εκκλησίας. Άρχισε μια άνιση μάχη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο από τους συντρόφους του, ενώ οι άλλοι τρεις βαριά πληγωμένοι έπεσαν αιχμάλωτοι στους Τούρκους. Ο Καπετάν Μητρούσης αγωνίστηκε μόνος μέχρις εσχάτων. Αφού σκότωσε δεκάδες Τούρκων και τέλειωσαν τα πυρομαχικά του, αυτοκτόνησε, για να μην πέσει ζωντανός στα χέρια των Τούρκων (14 Ιουλίου 1907).
Ο Δούκας Δούκας ήταν εύπορος Σερραίος βιομήχανος. Έλαβε μέρος σε συγκρούσεις στις περιοχές Ζίχνης, Νευροκοπίου, Τζουμαγιάς, Παγγαίου καθώς

και στην επιδρομή στο Αγιοχώρι. Έλαβε επίσης μέρος στον Α' Βαλκανικό πόλεμο παίζοντας σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση της Ελευθερούπολης. Ο Αθανάσιος Χατζηπανταζής καταγόταν από την Σκοτούσσα. Τραυματίστηκε θανάσιμα το 1906 από λάθος συνεργάτη του κατά τη διάρκεια επίθεσης αυτοκτονίας στην πόλη των Σερρών (κοντά στο ναό του Αγίου Παντελεήμονα). Η χήρα του, καπετάνισσα Σοφία, συνέχισε τον αγώνα του τα επόμενα χρόνια.