Τοπική Ιστορία των Σερρών

To μοναστήρι

της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας (Κοσίνιτσα) βρίσκεται σε μια απόκρημνη χαράδρα του Παγγαίου όρους στα όρια των νομών Σερρών και Καβάλας. Ιδρύθηκε το 450 μ.Χ. με τις προσπάθειες του Μητροπολίτη Φιλίππων Σώζοντα. Το όνομά του, σύμφωνα με μια εκδοχή, οφείλεται στο θαύμα της αχειροποίητης εικόνας της Παναγίας, η οποία έλαμπε και σκορπούσε φως «φοινικούν», δηλαδή κόκκινο (Εικών φοινίσσουσα). Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πρόσφερε πάρα πολλά για τη διατήρηση της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Εδώ ήρθε από τις Σέρρες ο Εμμανουήλ Παπάς, όρκισε τους οπλίτες του και κήρυξε την Επανάσταση.
Ουσιαστικό ρόλο διαδραμάτισε και κατά τον Μακεδονικό Αγώνα προσφέροντας καταφύγιο στις Ελληνικές αντάρτικες ομάδες του Παγγαίου. Στην Ιερά Μονή λειτούργησε περίφημη Ελληνική Σχολή. Για το λόγο αυτό γνώρισε την εχθρότητα των Τούρκων αλλά και των Βουλγάρων αργότερα. Οι τελευταίοι το 1917 την έκαψαν και έκλεψαν αντικείμενα και χειρόγραφα αμύθητης αρχαιολογικής αξίας. Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, το 1943, πάλι οι Βούλγαροι, ολοκλήρωσαν την καταστροφή, βάζοντας φωτιά και καίγοντας τα οικοδομήματά της. Κάποιοι από τους κλεμμένους θησαυρούς έχουν επιστραφεί, πολλοί όμως, που είναι και οι πιο πολύτιμοι, παρουσιάζονται σήμερα στο «Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Μελετών» της Σόφιας. Σαν γυναικείο μοναστήρι άρχισε να επαναλειτουργεί το 1965. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, στις 14 Σεπτεμβρίου και στις 21 Νοεμβρίου.

8.6 Αρχείο Βασίλη Τζανακάρη