Τοπική Ιστορία των Σερρών

11.7 Ο Ζάμαντας. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Πεντάπολης   30/06/2012

11.8 Ο Ζάμαντας. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της STV στις στις 30/06/2012

«Όταν οι κάτοικοι του χωριού γιόρταζαν χορεύοντας και πανηγυρίζοντας μετά την Ανάσταση τον ερχομό της άνοιξης, οι αλλόθρησκοι κατακτητές με διάφορα προσχήματα προκαλούσαν τους χριστιανούς δημιουργώντας πολλές φορές σοβαρά επεισόδια. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σταματούν οι θρησκευτικές και λαϊκές εκδηλώσεις («χαλνούσι το παναήρι») η προσμονή των οποίων και η προετοιμασία για αυτές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές για τη ζωή ολόκληρου του χωριού. Κατά τη διάρκεια λοιπόν ενός τέτοιου μεγάλου πανηγυριού όλος ο κόσμος ήταν πιασμένος στο χορό  .......  ξαφνικά όμως αντιλαμβάνονται να ανηφορίζει και να πλησιάζει το βάρβαρο μπουλούκι των Οθωμανών. Εξαγριωμένοι, χτυπώντας και βρίζοντας τους κατοίκους ήθελαν να τους χαλάσουν τη γιορτή. Ένας λεβέντης δεν ανέχτηκε τις αφόρητες προκλήσεις των απίστων και ξεπετάχτηκε μέσα από το πλήθος που ήταν συγκεντρωμένο. Ήταν ο γιος μιας χήρας μάνας που προτάχθηκε για να αναμετρηθεί στην πρόσκληση του Οθωμανού «Ζάμαντα». Άρχισαν να χτυπιούνται κάτω από τα τρομαγμένα και ανήσυχα βλέμματα όλων και τις σπαρακτικές παρακλήσεις της μάνας. Ο αγώνας ήταν άνισος για τον νέο γιατί με δόλιο τρόπο χτυπήθηκε θανάσιμα. Σε ανάμνηση της θυσίας του νέου και ως ελάχιστο φόρο τιμής οι άνθρωποι του χωριού μετέβαλαν τα συναισθήματά τους σε λόγο (τραγούδι), κίνηση (χορό) και μελωδία, προϊόντα της λαϊκής δημιουργίας».

Μελισσάς Α., (2001), Ζάμαντας, παραδοσιακό έθιμο της Πεντάπολης Ν. Σερρών, 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Λαϊκού Πολιτισμού, Σέρρες, σ. 9-10